SaaS czy on-premise – praca w chmurze czy we własnej infrastrukturze?
Transformacja cyfrowa przyspieszyła praktycznie we wszystkich gałęziach gospodarki. Nawet tam, gdzie nie są z nią związane spektakularne działania, termin ten jest znany i powszechnie używany, a same organizacje mówią, że ma dla nich duże znaczenie. Dodatkowo ostatnie wydarzenia związane z pandemią przyniosły m.in. kolejny wzrost znaczenia rozwiązań dostępnych w tzw. chmurze. Umożliwienie korzystania z tego typu rozwiązań nie zawsze jednak znajduje swoje uzasadnienie w konkretnych warunkach biznesowych. Wybór pomiędzy rozwiązaniami SaaS (Software as as Service) a on-premise powinien być zatem wynikiem dogłębnego zrozumienia potrzeb firmy i rozpoznania kluczowych dla jej funkcjonowania procesów. W pierwszej kolejności powinniśmy zrozumieć, na czym polegają te dwa odmienne sposoby dostarczenia rozwiązań.
SaaS vs on-premise
W przypadku instalacji on-premise oprogramowanie instalowane jest na infrastrukturze IT należącej do odbiorcy i przez niego utrzymywanej. W tym modelu zazwyczaj pobiera się jednorazową opłatę z tytułu dostarczenia rozwiązania oraz umożliwienia jego użytkowania na zasadach udzielonej sublicencji. Dostawca dodatkowo zapewnia serwis gwarancyjny i pogwarancyjny, natomiast odbiorca jest odpowiedzialny za zapewnienie ciągłości pracy, bezpieczeństwa, uaktualniania oraz bezawaryjności środowiska IT. To podejście preferowane jest zazwyczaj gdy w grę wchodzą wrażliwe dane, przetwarzane w toku operacyjnej działalności odbiorcy. Najważniejszym plusem tego rozwiązania jest więc pełna kontrola nad serwerem i znajdującymi się na nim danymi. Dodatkowo jako zaleta wskazywana jest najczęściej znacznie większa możliwość customizacji i konfiguracji systemów pod konkretne wymagania odbiorcy.
W rozwiązaniach Software as a Service (SaaS) oprogramowanie instalowane jest na infrastrukturze zapewnianej przez producenta i przez niego utrzymywanej. Najlepszym przykładem na pokazanie czym różni się ta metoda dystrybucji oprogramowania od wspomnianej w poprzednim akapicie, jest chyba wszystkim znany zestaw narzędzi biurowych Microsoft Office. Odbiorca może zakupić licencję na program i zainstalować go na własnym komputerze (on-premise). W takim wypadku musi samodzielnie zadbać o poprawne funkcjonowanie całego środowiska np. poprzez instalowanie aktualizacji. Może też wykupić dostęp do usługi Office 365, w ramach której tak długo jak opłaca abonament, może korzystać z aplikacji wchodzących w skład pakietu, a za aktualizację oprogramowania odpowiada dostawca. Najważniejszym czynnikiem biznesowym modelu SaaS jest to, że odbiorca otrzymuje działające rozwiązanie o określonej funkcjonalności bez konieczności utrzymywania po swojej stronie odpowiedniej infrastruktury IT oraz zaplecza technicznego. Organizacje, korzystające z rozwiązań dostarczonych w tym modelu, wskazuję też, że w wielu przypadkach SaaS umożliwia dostęp do najnowszych technologii bez długotrwałych projektów wdrożeniowych i dużych inwestycji związanych z infrastrukturą.
Cloud Computing
Wspominając różnice między modelem SaaS a on-premise nie można zapomnieć o pojęciu Cloud Computing, czyli tzw. Chmurze Obliczeniowej. W dużym uproszczeniu model SaaS jest częścią tej klasy architektury. Gdy mówimy o chmurze, najczęściej myślimy o uruchomieniu aplikacji zdalnie przez Internet na infrastrukturze dostawcy. W przypadku chmury obliczeniowej odbiorca płaci za użytkowanie określonej usługi, np. edytora tekstu bez konieczności dokonywania zakupu dodatkowego sprzętu i oprogramowania niezbędnego do jej uruchomienia w warunkach on-premise. Usługi świadczone w ramach chmury obliczeniowej charakteryzują się zazwyczaj dużą uniwersalnością i nie są sparametryzowane pod konkretny typ odbiorców. Jak to działa w praktyce? Wyobraźmy sobie, że w chmurze mamy wiele komputerów (serwerów), które łączą się ze sobą i współdzielą swoje zasoby w jej obrębie. Znajdują się one pod kontrolą centralnego systemu, który te zasoby rozdziela. Najpopularniejszym tego typu systemem zarządzania na licencji open-source jest OpenStack. A przykładem chmury obliczeniowej mogą być usługi Google, takie jak Gmail, Kalendarz, Dysk, Dokumenty, itp.
Bezpieczeństwo
Nasi klienci zwracają się do nas z pytaniami, czy zainstalowanie rozwiązań CONTMAN w chmurze będzie dla nich bezpieczne, lub zastanawiają się jaki poziom bezpieczeństwa zapewnia samo rozwiązanie dostarczone w modelu on-premise? Udzielając odpowiedzi, zawsze dokładnie staramy się przeanalizować wszystkie kluczowe czynniki związane ze specyfiką działalności danej organizacji. Obserwujemy, że zagadnienia związane z dostępem do danych wrażliwych, zapewnieniem ich poufności i bezpieczeństwa, to czynniki, które są uważane za kluczowe podczas podejmowania decyzji o wyborze modelu dostarczenia rozwiązania. Jako dostawca również na pierwszym planie stawiamy kwestie związane z zapewnieniem kontroli i odpowiedniego poziomu uprawnień użytkowników. Zdobyte doświadczenie, opinie naszych partnerów oraz organizacji, z którymi współpracujemy pozwalają nam stwierdzić, że niezależnie od wybranego modelu dostarczenia – w infrastrukturze IT odbiorcy czy w dedykowanej chmurze – rozwiązania CONTMAN zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa.
Koszty i czas wdrożenia
Kolejnym ważnym aspektem poruszanym w naszych rozmowach z klientami są koszty i czas wdrożenia. Jako producent rozwiązania mamy elastyczną możliwość dostarczenia go w dogodnym dla odbiorcy modelu: SaaS w przypadku gdy budżet danej organizacji oparty został w większym stopniu na wydatkach typu opex i on-premise w przypadku gdy spotykamy się ze strategią finansowania projektów w oparciu o tzw. kapex. Niezaprzeczalną zaletą rozwiązań SaaS jest niższy koszt uruchomienia systemu i jego szybsza implementacja, związana chociażby z brakiem konieczności zakupu sprzętu i dodatkowego oprogramowania. Na pytanie, o to który z modeli jest korzystniejszy i bardziej opłacalny, niestety można odpowiedzieć wyłącznie stosując terminologię popularną w konsultingu – to zależy. Aktualnie około 20% wszystkich dostarczanych przez nas rozwiązań to klasyczny model SaaS. W ostatnim czasie coraz popularniejszy staje się jednak model, który można określić hybrydowym. Rozwiązanie CONTMAN jest instalowane na infrastrukturze IT odbiorcy, z tym że infrastruktura ta dostępna jest w chmurze. Elastyczność do potęgi trzeciej.
Jakie rozwiązanie wybrać dla swojego biznesu?
Wdrożenie w modelu SaaS czy on-premise? Takie pytanie powinno paść w podsumowaniu. Niestety tak jak w przypadku pytania o koszty, nie mamy na nie gotowej odpowiedzi. Są organizacje, dla których rozwiązanie dostępne w chmurze stanowi najlepszą opcję, ponieważ umożliwia korzystanie z niego z każdego miejsca na świecie, bez konieczności inwestycji w zapewnienie i utrzymanie własnej infrastruktury IT. Z kolei organizacje scentralizowane, wykorzystujące rozwiązania biznesowe w ujęciu lokalnym, nadal częściej wybierają model on-premise. Nasze obserwacje potwierdzają jednak, że adaptacja usług w modelu SaaS posiada olbrzymi potencjał związany z transformacją procesów biznesowych oraz obniżeniem wydatków związanych z IT w organizacjach. Niebagatelne staje się umożliwienie dostępu do aplikacji przetwarzających dane w czasie rzeczywistym, a także oferowanie elastycznego dostępu do przestrzeni przechowującej dane.
W przekroju całej gospodarki zauważalny jest wzrostowy trend jeśli chodzi o chmurowy model dostarczania rozwiązań biznesowych. Okazuje się przy tym, że również po stronie dostawców generuje on określone korzyści biznesowe. Zatem wszystkie organizacje, niezależnie czy są odbiorcami, czy dostawcami rozwiązań powinny wziąć pod uwagę wszystkie czynniki ze swojego bezpośredniego otoczenia. Na czoło wysuwają się wspominane wielokrotnie wymagania bezpieczeństwa, prywatność danych i procesów związanych z ich przetwarzaniem, dostępność i otwarty dostęp (sieciowy), niezawodność, zmiany w organizacji IT, aspekty polityczne czy też regulacje prawne. Wszystko to prowadzi wprost do rekomendacji, zgodnie z którą wybór modelu dostarczenia systemu i wybór infrastruktury, powinien nastąpić dopiero po przeanalizowaniu procesów biznesowych, możliwości i rzeczywistych potrzeb.
